Ik begrijp er nu werkelijk helemaal niets meer van. Diverse beleidsmakers
hebben in de laatste weken gerefereerd aan een vertrek van Griekenland uit
de euro. De voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, deed
het onlangs en ook politieke leiders en andere belangrijke beleidsmakers
hebben het gedaan.
Waarom is dat zo onbegrijpelijk? Op deze manier zetten de autoriteiten
bedrijven, particulieren en beleggers aan tot kapitaalvlucht uit Griekenland
en misschien ook nog wel uit andere perifere landen, de bekende besmetting.
Kapitaalvlucht niet fijn
Het is nu juist die kapitaalvlucht die de problemen op korte termijn ernstig
kan vergroten. Kapitaalvlucht is niet fijn voor het lokale bankwezen in de
betrokken landen, om het maar eens uit te drukken met een licht
understatement. Maar kapitaalvlucht uit Griekenland en mogelijk uit andere
landen is evenmin fijn voor de ‘sterke’ landen.
Als er financieringstekorten bij banken in kwetsbare landen ontstaan, moet de
Europese Centrale Bank of eventueel het noodfonds EFSF dat gat opvullen (of
in het geval van Griekenland de eigen nationale centrale bank, maar die
leent dat feitelijk vervolgens weer van de andere centrale banken).
Als het dan uiteindelijk niet goed gaat en Griekenland uit de euro verdwijnt,
zijn de ECB en andere centrale banken in de eurozone opgescheept met
vorderingen die wel heel moeilijk inbaar zullen blijken.
Dat men dit proces via opmerkingen over een Grieks vertrek uit de euro eerder
stimuleert dan afremt, kan wel eens een spectaculair schot in eigen doel
blijken te zijn. Je zou kunnen zeggen dat men speculatie uitlokt en zelf als
tegenpartij van die speculanten, dus als financier van de speculatie,
optreedt. Heel wonderlijk.
Wie oud genoeg is om zich het vroegere Europees Monetair Stelstel (niet te
verwarren met het noodfonds ESM) te herinneren, weet dat er onder dat EMS
van gekoppelde, maar aanpasbare wisselkoersen, een gedragsregel was bij de
beleidsmakers. Elk gerucht over een devaluatie werd met klem ontkend. Soms
terecht, soms niet.
Maar als men openlijk zou praten over een op handen zijnde devaluatie, zou dat
een dusdanige speculatie teweeg brengen dat het een 'self-fulfilling
prophecy' zou worden. Devaluatie vonden dan ook bijna altijd plaats in het
weekend.
Riskante strategie
Nu wijkt men dus van die regel af. De redenen zijn niet duidelijk en alles wat
ik daarover zeg, is speculatief.
Het kan zijn dat men probeert om Griekenland zoveel mogelijk onder druk te
zetten. Maar dat is toch wel een heel riskante strategie. Misschien denkt
men dat het niet veel uitmaakt, omdat er ook zonder de opmerkingen van de
beleidsmakers al kapitaalvlucht optreedt.
Er kan ook een meer kwaadaardige reden zijn. Laat ik voorzichtig zijn en het
in vragende vorm gieten. Is een aanzwellende kapitaalvlucht iets waar men op
uit is? Zo ja, waarom dan? Zou men de Grieken er liever uit hebben en ziet
men kapitaalvlucht en het uiteindelijk omvallen van het Griekse bankwezen
als een weg daartoe omdat andere middelen ontbreken? En wat moeten we denken
van de besmetting die dit dan oplevert?
Lees ook:
Han de Jong is hoofdeconoom van ABN Amro. Meer columns: zie het
blog van Han de Jong
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl